Απόφραξη του Παχέος Εντέρου

Τι είναι η απόφραξη του παχέος εντέρου

            Το 15% περίπου των εντερικών αποφράξεων παρατηρούνται στο παχύ έντερο και είναι δυνατό η απόφραξη να συμβεί σε οποιοδήποτε  τμήμα του αλλά συχνότερα στο σιγμοειδές. Η πλήρης απόφραξη του παχέος εντέρου  οφείλεται

συνηθέστερα σε καρκίνωμα, εκκολπωματική νόσο, συστροφή, φλεγμονώδεις παθήσεις, καλοήθεις όγκους, κοπρόσταση και διάφορες σπάνιες παθήσεις. Οι συμφύσεις σπάνια προκαλούν απόφραξη του παχέος εντέρου και ο εγκολεασμός είναι ασυνήθης σε ενήλικες.

   

            Πως τίθεται η διάγνωση

            Η διάγνωση στηρίζεται στην κλινική εξέταση αλλά και στο συνδυασμό εργαστηριακών και απεικονιστικών εξετάσεων.

  Στην κλινική εξέταση, εκτός από το άλγος παρατηρούνται αυξημένοι εντερικοί ήχοι (ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του άλγους) ή απουσία εντερικών ήχων στην περίπτωση ειλεού. Διάταση πρώιμη και εκσεσημασμένη των κοιλιακών τοιχωμάτων. Εντοπισμένη ευαισθησία και αντανακλαστική σύσπαση κατά την ψηλάφηση.

Στις εργαστηριακές εξετάσεις περιλαμβάνονται: γενική αίματος, βιοχημικός έλεγχος και δείκτες φλεγμονής ή νεοπλασίας.

            Ο απεικονιστικός έλεγχος περιλαμβάνει την απλή ακτινογραφία κοιλιάς η οποία μπορεί να αναδείξει διάταση του παχέος εντέρου, ιδιαίτερα διάταση του τυφλού, το βαριούχο υποκλυσμό, και την αξονική τομογραφία, η οποία σε μεγάλο βαθμό εκτός από την ύπαρξη της απόφραξης μπορεί να αναδείξει και το αίτιο καθορίζοντας την αντιμετώπιση. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί η διάγνωση μπορεί να διευκολυνθεί με υπερηχογραφικό έλεγχο, ή με τη διενέργεια κολονοσκόπησης.

Τι είναι η ψευδοαπόφραξη

            Οξεία ψευδοαπόφραξη του παχέος εντέρου (σύνδρομο Ogilvie) είναι η μαζική διάταση του παχέος εντέρου απουσία μηχανικής απόφραξης. Είναι σοβαρή μορφή ειλεού και εμφανίζεται σε κλινήρεις ασθενείς με σοβαρή εξωεντερική νόσο (νεφρική, καρδιακή, αναπνευστική) ή με τραύμα (π.χ. σπονδυλικό κάταγμα). Η αεροφαγία και η ελάττωση της κινητικότητας του παχέος εντέρου από φάρμακα είναι δύο παράγοντες που συμβάλλουν στην ψευδοπόφραξη. Η πρώτη εκδήλωση είναι η κοιλιακή διάταση χωρίς άλγος ή ευαισθησία ενώ απώτερα συμπτώματα μιμούνται αυτά της αληθούς απόφραξης. Οι απλές ακτινογραφίες κοιλίας δείχνουν σημαντική διάταση του παχέος εντέρου από αέρια. 

            Η συντηρητική θεραπεία με ρινογαστρική αναρρόφηση και υποκλυσμούς επιτυγχάνει τη λύση της εντερικής ψευδοαπόφραξης στο 86% των ασθενών εντός  3 ημερών. Η νεοστιγμίνη είναι αποτελεσματική αντιμετώπιση της ψευδοαπόφραξης του παχέος εντέρου. Θα πρέπει να αποφεύγεται σε ασθενείς με μηχανική εντερική απόφραξη, βραδυκαρδία, βρογχόσπασμο ή νεφρική ανεπάρκεια. Εάν το τυφλό διαταθεί υπερβολικά, ο κίνδυνος διάτρησης είναι υψηλός και η παρέμβαση θα πρέπει να είναι άμεση. Η αποσυμπίεση με κολονοσκόπηση είναι η μέθοδος εκλογής εάν υπάρχει ειδικός. Η αρχική επιτυχία θεωρείται ότι φτάνει το 90% αλλά είναι συχνή η υποτροπή (25% ή μεγαλύτερη). Μια  άλλη εναλλακτική λύση είναι η τυφλοστομία, που εκτελείται είτε με τομή, είτε ενδοσκοπικά (διαδερμική τεχνική) είτε λαπαροσκοπικά.

            Ποιες είναι οι επιπλοκές

            Η διάτρηση του τυφλού είναι μια δυνητικά θανατηφόρα επιπλοκή. Οι μερικά αποφρακτικές αλλοιώσεις του παχέος εντέρου μπορούν να επιπλακούν με οξεία κολίτιδα στο έντερο εγγύς της απόφραξης. Είναι πιθανώς μια μορφή ισχαιμικής κολίτιδας δευτεροπαθής της μειωμένης αιμάτωσης του βλεννογόνου στο διατεταμένο τμήμα.

            Ποια είναι η θεραπεία

            Σχεδόν πάντα απαιτείται χειρουργική επέμβαση. Ο κύριος θεραπευτικός στόχος  είναι η αποσυμπίεση  του αποφραγμένου τμήματος και η πρόληψη της διάτρησης. Η απομάκρυνση της αποφρακτικής αλλοιώσεις είναι ένας δευτερεύων στόχος, ωστόσο, συνήθως προτιμάται μια μόνο επέμβαση για την επίτευξη και των δύο στόχων, όταν είναι εφικτή.

            Μερικές φορές σε αποφρακτικές καλοήθεις στενώσεις ή νεοπλάσματα εφαρμόζεται κολονοσκοπική διαστολή με μπαλόνι. Ωστόσο η τοποθέτηση stent έχει αντικαταστήσει κατά πολύ την διάταση με μπαλόνι σε περιπτώσεις νεοπλασμάτων, ιδιαίτερα στα περιφερικά τμήματα του σιγμοειδούς και του ορθού. Η τοποθέτηση  stent μπορεί να συμβάλει στην αποσυμφόρηση της απόφραξης μέχρι την διενέργεια της προγραμματισμένης χειρουργικής αφαίρεσης. Τα stents μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν στα πλαίσια παρηγορητικής θεραπείας σε ασθενείς με προσδόκιμο επιβίωσης κάτω των 6 μηνών. Η φωτοπηξία αποφρακτικού καρκίνου με λέιζερ, ιδιαίτερα του ορθού, μπορεί να διευρύνει τον αυλό ώστε να επιτρέψει την προαιρετική επέμβαση αργότερα υπό καλύτερες συνθήκες, και περιστασιακά, ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο μπορούν να αποφύγουν πλήρως την επέμβαση. Η μόνιμη κολοστομία ενδέχεται να είναι η μόνη πιθανή επιλογή εξασθενημένων ασθενών με αποφρακτικό καρκίνο του ορθού που δεν μπορεί να εξαιρεθεί χειρουργικά. 

            Πρόγνωση

            Η πρόγνωση εξαρτάται από την ηλικία και τη γενική κατάσταση του ασθενούς, το βαθμό αγγειακής διαταραχής του εντέρου, την παρουσία ή απουσία διάτρησης, την αιτία απόφραξης και την προθυμία για χειρουργικό χειρισμό. Η γενική θνητότητα είναι περίπου 20% ενώ η διάτρηση του τυφλού ευθύνεται για το 40% της θνητότητας. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου που προκαλεί απόφραξη έχει χειρότερη πρόγνωση από τον μη αποφρακτικό καρκίνο επειδή είναι πιο πιθανό να είναι τοπικά εκτεταμένος ή να μεθίσταται σε λεμφαδένες ή απομακρυσμένες θέσεις.